Akademisyenler yeşil pasaportta eşitlik istiyor! 'Bilimsel toplantılara katılamıyorlar'
Ozan Ömer Kadüker - Türkiye’de Pasaport Kanunu’na göre devlet üniversitelerinde çalışan akademisyenler, kadrolarının derecesine bağlı olarak en geç 10 yıl içerisinde yeşil pasaport alabiliyor. Vakıf üniversitelerinde görev yapanlar için bu süre 15 yıl ve her akademisyene de yeşil pasaport verilmiyor. Vize süreçlerinin giderek zorlaştığı günümüzde özellikle genç akademisyenlerin uluslararası bilimsel etkinliklere katılımı zorlaşıyor. İlginizi Çekebilir Konuyla ilgili görüş aldığımız Öğretmen Sendikası Vakıf Üniversiteleri Birimi’nden Nur Tuğçe Biga, yeşil pasaport edinim sürecinde devlet ve vakıf üniversitelerindeki akademisyenler arasındaki farklılıklara dikkat çekerek şunları dedi: Doç., Prof. yararlanıyor “Kanuna göre birinci, ikinci veya üçüncü dereceye atanmış devlet memurları ve diğer kamu görevlileri yeşil pasaport almak için başvurabiliyor. Profesör ve doçentler bu haktan doğrudan yararlanabiliyor, çünkü profesörler atandıkları tarihten itibaren birinci dereceye, doçentler ise üçüncü dereceye sahip oldukları için herhangi bir bekleme süresi olmadan hususi damgalı pasaport alabiliyorlar. Diğer akademik unvanlar için de çoğunlukla ortalama 10 yıl gibi bir kıdem süresi içinde yeşil pasaport hakkına erişmek mümkün.” 15 yıl şartı Vakıf üniversitelerinde görev yapan öğretim üyelerine 2020’de yeşil pasaport hakkı tanındığını kaydeden Biga, “Bu hak belirli bir kıdem şartına bağlandı. Buna göre, vakıf üniversitesinde çalışan bir akademisyenin yeşil pasaport alabilmesi için en az 15 yıl mesleki deneyime sahip olması gerekiyor. Yeşil pasaport hakkı, akademik unvanından bağımsız, bir mesleki deneyim şartına bağlanmış oldu” dedi. Gri’ye de başvuramıyorlar Devlet üniversitelerinde öğretim görevlilerinin de belirli bir kadro derecesine sahip olduklarında yeşil pasaport alabildiğini aktaran Biga, “Kanunda bu hak yalnızca ‘öğretim üyeleri’ ile sınırlı, vakıf üniversitelerinde çalışanlar da bu haktan mahrum kalmış oldu” ifadelerini kullandı. Biga ayrıca, devlet üniversitelerindeki akademisyenlerinin aldığı gri pasaporta vakıf akademisyenlerinin başvuramadığına dikkat çekti. Biga, şunları söyledi: “Uzayan vize süreçleri nedeniyle davetli olduğu uluslararası toplantılara katılamayan, akademik iş birliklerinden yararlanamayan çok sayıda akademisyen var. Vize harçları, zorunlu seyahat sigortası, banka hesap dökümleri gibi maliyetler de bu süreci daha külfetli hale getiriyor. Özellikle genç akademisyenler ve araştırma görevlileri için bu ek maliyetler, akademik faaliyetlere katılımı daha da zorlaştırıyor.” Nur Tuğçe Biga, 15 yıllık sürenin kısaltılmasını ve özlük hakların da eşitlenmesini istedi. 86 bin 136 ücretli öğretmen var Türk Eğitim-Sen, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında ücretli öğretmen sayılarına ilişkin araştırma yaptı. 81 il valiliğinden ücretli öğretmen sayısını isteyen sendikaya, Bursa, Karaman ve Erzincan hariç, 78 il valiliği cevap verdi. Araştırmada öne çıkan veriler şöyle: ■ 2024-2025 eğitim-öğretim yılında 78 ilde ücretli öğretmen sayısı 86 bin 136 oldu. Bu sayı 2023-2024 eğitim-öğretim yılında 79 ilde 72 bin 723’tü. Önceki yıla göre bir il eksik olmasına rağmen ücretli öğretmen sayısındaki 13 bin 413 artış gerçekleşti. ■ İstanbul’da 19 bin 757 ücretli öğretmen ile ilk sırada. ■ 78 ildeki ücretli öğretmenlerin 38 bin 602’si eğitim fakültesi, 39 bin 463’ü ise eğitim fakültesi hariç lisans mezunu; 8 bin 71’i de ön lisans mezunu. ■ 8 bin 726 ücretli okul öncesi öğretmenin 5 bin 198’inin eğitim fakültesi, 1917’sinin lisans, 1611’inin de ön lisans mezunu olduğu görülüyor. 23 bin 276 ücretli sınıf öğretmeninin de 12 bin 587’si eğitim fakültesi, 9 bin 728’i lisans, 961’i ön lisans mezunu. ■ Uzmanlık gerektiren özel eğitim öğretmenliğinde dahi ücretli öğretmen çalıştırılmakta. 23 bin 778 ücretli özel eğitim öğretmeninin 9 bin 429’u eğitim fakültesi mezunu, 11 bin 821’i lisans mezunu, 2 bin 528’i ön lisans mezunu. ■ Ankara’da ücretli öğretmenlerin 1364’ü eğitim fakültesi, 2109’u lisans, 187’si ön lisans mezunu. ■ 75 il valiliğinden gelen verilere göre norm kadro açığı 100 bin 541.
Ozan Ömer Kadüker - Türkiye’de Pasaport Kanunu’na göre devlet üniversitelerinde çalışan akademisyenler, kadrolarının derecesine bağlı olarak en geç 10 yıl içerisinde yeşil pasaport alabiliyor. Vakıf üniversitelerinde görev yapanlar için bu süre 15 yıl ve her akademisyene de yeşil pasaport verilmiyor. Vize süreçlerinin giderek zorlaştığı günümüzde özellikle genç akademisyenlerin uluslararası bilimsel etkinliklere katılımı zorlaşıyor.
Konuyla ilgili görüş aldığımız Öğretmen Sendikası Vakıf Üniversiteleri Birimi’nden Nur Tuğçe Biga, yeşil pasaport edinim sürecinde devlet ve vakıf üniversitelerindeki akademisyenler arasındaki farklılıklara dikkat çekerek şunları dedi:
Doç., Prof. yararlanıyor
“Kanuna göre birinci, ikinci veya üçüncü dereceye atanmış devlet memurları ve diğer kamu görevlileri yeşil pasaport almak için başvurabiliyor. Profesör ve doçentler bu haktan doğrudan yararlanabiliyor, çünkü profesörler atandıkları tarihten itibaren birinci dereceye, doçentler ise üçüncü dereceye sahip oldukları için herhangi bir bekleme süresi olmadan hususi damgalı pasaport alabiliyorlar.
Diğer akademik unvanlar için de çoğunlukla ortalama 10 yıl gibi bir kıdem süresi içinde yeşil pasaport hakkına erişmek mümkün.”
15 yıl şartı
Vakıf üniversitelerinde görev yapan öğretim üyelerine 2020’de yeşil pasaport hakkı tanındığını kaydeden Biga, “Bu hak belirli bir kıdem şartına bağlandı. Buna göre, vakıf üniversitesinde çalışan bir akademisyenin yeşil pasaport alabilmesi için en az 15 yıl mesleki deneyime sahip olması gerekiyor. Yeşil pasaport hakkı, akademik unvanından bağımsız, bir mesleki deneyim şartına bağlanmış oldu” dedi.
Gri’ye de başvuramıyorlar
Devlet üniversitelerinde öğretim görevlilerinin de belirli bir kadro derecesine sahip olduklarında yeşil pasaport alabildiğini aktaran Biga, “Kanunda bu hak yalnızca ‘öğretim üyeleri’ ile sınırlı, vakıf üniversitelerinde çalışanlar da bu haktan mahrum kalmış oldu” ifadelerini kullandı. Biga ayrıca, devlet üniversitelerindeki akademisyenlerinin aldığı gri pasaporta vakıf akademisyenlerinin başvuramadığına dikkat çekti. Biga, şunları söyledi:
“Uzayan vize süreçleri nedeniyle davetli olduğu uluslararası toplantılara katılamayan, akademik iş birliklerinden yararlanamayan çok sayıda akademisyen var. Vize harçları, zorunlu seyahat sigortası, banka hesap dökümleri gibi maliyetler de bu süreci daha külfetli hale getiriyor. Özellikle genç akademisyenler ve araştırma görevlileri için bu ek maliyetler, akademik faaliyetlere katılımı daha da zorlaştırıyor.”
Nur Tuğçe Biga, 15 yıllık sürenin kısaltılmasını ve özlük hakların da eşitlenmesini istedi.
86 bin 136 ücretli öğretmen var
Türk Eğitim-Sen, 2024-2025 eğitim-öğretim yılında ücretli öğretmen sayılarına ilişkin araştırma yaptı. 81 il valiliğinden ücretli öğretmen sayısını isteyen sendikaya, Bursa, Karaman ve Erzincan hariç, 78 il valiliği cevap verdi. Araştırmada öne çıkan veriler şöyle:
■ 2024-2025 eğitim-öğretim yılında 78 ilde ücretli öğretmen sayısı 86 bin 136 oldu. Bu sayı 2023-2024 eğitim-öğretim yılında 79 ilde 72 bin 723’tü. Önceki yıla göre bir il eksik olmasına rağmen ücretli öğretmen sayısındaki 13 bin 413 artış gerçekleşti.
■ İstanbul’da 19 bin 757 ücretli öğretmen ile ilk sırada.
■ 78 ildeki ücretli öğretmenlerin 38 bin 602’si eğitim fakültesi, 39 bin 463’ü ise eğitim fakültesi hariç lisans mezunu; 8 bin 71’i de ön lisans mezunu.
■ 8 bin 726 ücretli okul öncesi öğretmenin 5 bin 198’inin eğitim fakültesi, 1917’sinin lisans, 1611’inin de ön lisans mezunu olduğu görülüyor. 23 bin 276 ücretli sınıf öğretmeninin de 12 bin 587’si eğitim fakültesi, 9 bin 728’i lisans, 961’i ön lisans mezunu.
■ Uzmanlık gerektiren özel eğitim öğretmenliğinde dahi ücretli öğretmen çalıştırılmakta. 23 bin 778 ücretli özel eğitim öğretmeninin 9 bin 429’u eğitim fakültesi mezunu, 11 bin 821’i lisans mezunu, 2 bin 528’i ön lisans mezunu.
■ Ankara’da ücretli öğretmenlerin 1364’ü eğitim fakültesi, 2109’u lisans, 187’si ön lisans mezunu.
■ 75 il valiliğinden gelen verilere göre norm kadro açığı 100 bin 541.
Tepkiniz Nedir?
